قواعد درس پنجم :انواع فعل مضارع

       فعل مضارع جزء کلمات معرب است مگر در دو حالت :

 1 – وقتی كه با نون مؤنث بیاید ، یعنی ( صیغه 6و12)
2 – وقتی كه با نون تأكید «ن - «نّ» بیاید)

 و اعراب فعل مضارع سه قسم است:
1) رفع (مرفوع)            2) نصب(منصوب)            3) جزم(مجزوم)
1) رفع مضارع : فعل مضارع مرفوع است زمانی كه  به تنهایی باشد و با حروف ناصبه ( أنْ ، لَنْ ، كی ، اذَن، حتّی ، لام تعلیل و ...) و حروف جازمه (لام امر، لای نهی ، لَمْ ، لمّا) و ادوات شرط ( إنْ ، ما ، مَنْ، متَی و ...) همراه نباشد. مثل : یكتُب (مرفوع با ضمه) ، یَدْرُسانِ ( مرفوع با ثبات نون اعراب) ، تَعْلمینَ (مرفوع با ثبوت نون اعراب) ، یذهبونَ (مرفوع با ثبوت نون اعراب)
2)نصب مضارع:  فعل مضارع وقتی که قبل از آن یکی ازحروف  ناصبه بیاید منصوب می شودکه در 5صیغه فعل مضارع با (فتحه )منصوب میشود و در  (مثنی ها ، جمع مذكر غایب و مخاطب ، مفرد مؤنث ، یعنی صیغه های 2و3و5 و 8و 9 و 10 و 11)با حذف نون اعراب ، منصوب می شود ، اگر یكی از حروف ناصبه قبل از آن بیاید ، مثال : أن : أُحُبُّ أنْ ادْرُسَ (منصوب با فتحه)
لَنْ : لن تبْلُغُوا المجد الاّ بالتّعبِ( منصوب با حذف نون اعراب)
كی : اجْتهدی أیّتها الطالبةُ كی تبْلُغی هدَفكَ . (منصوب با حذف نون اعراب)
لام التعلیل : احترمُ والدیّ لأنال رضا الله . (منصوب با فتحه)
حتی : سأصْعَدُ الجبلُ حتّی ابْلُغَ القّمةُ . (منصوب با فتحه)
3) جزم مضارع : فعل مضارع زمانی مجزوم می شود  كه یكی از حروف جازمه بر سر آن بیابد و حروف جاز مه بر دو قسم اند، یك قسم فقط یك فعل را مجزوم می کنند. و عبارتند از : لمْ و لمّا ، لام امر، لای نهی
و دیگر ادوات شرط   هستندکه دو فعل را جزم می دهند كه فعل اول «فعل شرط» و فعل دوم «جواب شرط» نامیده می شود و این ادوات شرط جازمه عبارتند از : «انْ ، مَنْ ، ما، متی ، مَهْما ، اینمار....
توجه : «انْ» حرف شرط است ولی بقیه اسم شرط هستند و در جمله نقش می پذیرند.

نكته :فعل مضارع همچنین بعد از افعال طلب مانند امر و نهی نیز مجزوم می شود،‌مانند:

برای ترجمه درس روی ادامه مطلب کلیک کنید